Μέσα σε χρόνια δανεικά/ απρόσμενα και ξένα/ μες τα ποτάμια τα θολά/ που ζω σα μαύρη σμέρνα... (Διάφανα Κρίνα) ...

Κυριακή, Ιουνίου 24, 2018

Τα κηδειόχαρτα της λογικής




Ο παραλογισμός ενός δόλιου, ανώριμου, αστοιχείωτου και αγεωμέτρητου μυαλού. 
Η λογική και αισθητική ασκήμια της παραπάνω εικόνας ήταν που με κινητοποίησε
να γράψω το ακόλουθο κείμενο. Ως μαθηματικός ήταν αδύνατο να την ανεχτώ βουβά.
 
    Τα κηδειόχαρτα της λογικής

   Δεν ξέρω αν το ξέρεις, αλλά το έτος 2018 έχει αναγορευτεί σε «Έτος Μαθηματικών». Οι δάσκαλοι και οι μαθητές στα σχολειά, οφείλουν να δοξάσουν τα μαθηματικά σε όλο τους το μεγαλείο, πραγματευόμενοι  την ιστορία των μαθηματικών και τη σημασία τους στη ζωή, τις τέχνες και τις επιστήμες.

  Στην σχετική εγκύκλιο του υπουργείου παιδείας, αναφέρονται κατά γράμμα τα εξής: «…Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων και των δραστηριοτήτων προτείνεται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη Γεωμετρία και στις δυνατότητες που προσφέρει η διδασκαλία της για την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των μαθητών, αλλά και για την κατανόηση και αφομοίωση των αποδεικτικών μεθόδων τόσο στα μαθηματικά όσο και γενικότερα (π.χ. απαγωγή σε άτοπο)…»

  Θα ‘θελα να γράψω έναν ύμνο στη Γεωμετρία. Στον κλάδο αυτό των μαθηματικών, που τόσο συστηματικά έχει παραγνωριστεί και παραγκωνιστεί απ’ όλους, δασκάλους και διδασκόμενους. Κι ο λόγος είναι τούτος: Η Γεωμετρία ζητά πράγματα άγρια και όμορφα, όπως τη σχεδιαστική απεικόνιση των δεδομένων και των ζητούμενων, τη φαντασία, τη παρατηρητικότητα, την πειθαρχεία, την υπομονή, τη συγκέντρωση, την αναλυτική και συνδυαστική σκέψη, τη γλωσσική αρτιότητα και κυρίως τον άπλετο χρόνο αυτού που καταπιάνεται μαζί της. Βέβαια συμβαίνει και το αντίστροφο, όσο πιο πολύ ασχολείται κανείς με τη Γεωμετρία, τόσο πιο πολύ να οξύνονται προαναφερθείσες αρετές.

  Με λίγα λόγια, η σχολική Γεωμετρία, ιδανικά, είναι μια μακροχρόνια αγωγή κατά της επιπολαιότητας, του φορμαλισμού και των αυθαίρετων συμπερασμάτων.

  Τώρα συχώρα με, αλλά θα σε προσγειώσω λίγο απότομα σε ένα άλλο σύμπαν, στον πλανήτη των social media, στον οποίο, τα τελευταία χρόνια, έχει μετοικίσει κόσμος πολύς. Αυτός δε ο κόσμος για να συνεννοηθεί (;), για να κραυγάσει την άποψη του(;), για να κοινωνικοποιηθεί (;), αναρτά στη σελίδα του κάτι ετοιματζίδικες εικόνες που με κεφαλαία έντονα γράμματα κερνάνε απόσταγμα «σοφίας». Και βλέπεις λοιπόν καθημερινά τρεις, τέσσερεις ή δέκα απ’ τους «φίλους» σου με την ίδια αστήριχτη, αναιτιολόγητη ανακοίνωση  στον τοίχο τους.

   Το τραγικότερο και επικινδυνότερο βέβαια είδος, από αυτά τα αφοριστικά κείμενα, είναι αυτά που κάνουν (μέσα σε λίγες γραμμές) κάτι τρελές συνεπαγωγές, χρησιμοποιώντας ως δεδομένα εντελώς ασύνδετα μεταξύ τους πράματα, υπερβαίνοντας κάθε ορισμό και αποδεικτικό κανόνα, με αποτέλεσμα να καταλήγουν σε ακόμα πιο παράλογα συμπεράσματα. Το κλασικό «Το μπουζούκι είναι όργανο. Ο αστυνομικός είναι όργανο. Άρα ο αστυνομικός είναι μπουζούκι.», είναι το απαύγασμα της λογικής μπροστά στους «συμπερασμούς» που κυκλοφορούν σαν κακός ιός στο διαδίκτυο.

  Τι είναι άραγε αυτό που κάνει τέτοια φτηνά και αντιαισθητικά εικονοκείμενα τόσο δημοφιλή; Πώς κάποιος δεν μπορεί να τα δει ως αυτό ακριβώς που είναι: Ανατριχιαστικά κηδειόχαρτα της λογικής.

  Πρώτος λόγος πιστεύω ότι είναι η επίκληση του θυμικού του ατόμου που τα διαβάζει. Δηλαδή ουσιαστικά ο συντάκτης τέτοιων αφοριστικών κειμένων, δεν απευθύνεται στη λογική αυτουνού που το διαβάζει, αλλά στο συναίσθημα και στις βαθειά ριζωμένες πεποιθήσεις του. Αν ο αναγνώστης διαβάσει κάποιες απ’ τις προτάσεις του κείμενου και συμφωνεί μ’ αυτές, αισθάνεται  δικαιωμένος και πατάει like ή κάνει κοινοποίηση. Δεν έχει σημασία αν τα δεδομένα σχετίζονται είτε μεταξύ τους, είτε με το συμπέρασμα, όχι, το αποτέλεσμα μετράει: Η πανηγυρική δικαίωση της πεποίθησης.

  Δεύτερος λόγος, είναι η ευκολία που έχουν οι κοινοποιήσεις των… «κηδειόχαρτων». Θέλει κάποιος να πει τη σκέψη του; Πού να τρέχει και να σκέφτεται και να συντάσσει και να τρώει τα δαχτυλάκια του στο πληκτρολόγιο; Βρίσκει μπροστά του το κατάλληλο εικονοκείμενο και το μοστράρει στον τοίχο του σαν δικιά του πρωτότυπη σκέψη.     

  Τρίτος λόγος, είναι η μαζικότητα τέτοιων κοινοποιήσεων. Το να γίνεται κάτι μαζικά, «νομιμοποιεί» κατά κάποιον τρόπο αυτό το οποίο κοινοποιείται. Οι πεντακόσιες κοινοποιήσεις μιας βλακείας, πάνε την βλακεία σε άλλο επίπεδο, τη κάνουν εξυπνάδα.

  Αναρωτιέμαι τι είδους είναι οι άνθρωποι που παράγουν τα εικονοκείμενα. Τι ηλικία, τι ψυχολογική κατάσταση και τι μόρφωση έχουν;

  Προσωπικά, πίσω από αυτά τα κατασκευάσματα βλέπω το αποτέλεσμα της παράνοιας και της δολιότητας, ενός ανώριμου, αστοιχείωτου και αγεωμέτρητου μυαλού.



"Τα κηδειόχαρτα της λογικής" δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Εμπρός" της Λέσβου στις 26/6/2018